استرس کارکنان

فرمت فایل : ورد- word

قابل ویرایش

تعدادصفحات : 10 صفحه

بخشی از متن :

تعريف استرس

استرس از نظر لغوی از کلمه استرينجر ( stringere ) به مفهوم به هم رفتن و قبض شدن گرفته شده است . استرس ، فرسودگی بدنی يا عاطفی است که بر اثر مسائل و مشکلات واقعی يا ذهنی پديد می آيد. در تعريف ديگر ، استرس به مجموعه واکنش های عمومی انسان نسبت به عوامل ناسازگار و پيش بينی نشده داخلی و خارجی اطلاق می گردد . بدين گونه که هرگاه تعادل داخلی يا خارجی از ميان برود ، استرس پديد می آيد . دکتر هانس سلی ( Hans Selve ) يکی از پيشتازان پژوهش در زمينه استرس ، استرس را به عنوان پاسخ نامشخص بدن به هر گونه تقاضا ناميده است .وی مفهوم حالت سازگاری عمومی را ابداع کرد.حالت سازگاری عمومی پاسخ خود به خودی به هر گونه تهديد بدنی يا احساسی نسبت به سلامت يک ارگانيسم است .

استرس ، تجربه‌ای است همگانی و عمومی که هر کس به کرات آن را در زندگی خود احساس کرده است ، برخلاف تصور ، استرس هميشه شامل حوادث ناخوشايند نيست بلکه می‌تواند محصول موفقيت های خوشايند و مطلوبی نيز باشد که سازگاری مجددی را در فرد مطالبه می‌کند . به عبارت ديگر شايد نکته اصلی در موقعيت های تنش زا نياز به انطباق و سازگاری مجددی است که برای فرد ضرورت پيدا می کند.

استرس کارکنان

مواردی چون فرهنگ سازی ، جایگاه سازمانی و ... از جمله رفتارهای سازمانی هستند که همواره در تحلیل های کلان از یک موسسه و بنگاه اقتصادی ، مورد توجه قرار می گیرند . برای بررسی و شناخت رفتار ها ، مطالعات و روش های فراوانی وجود دارد که در چارچوب روش های علمی و تخصصی انجام می شود . از این رو با توجه به اهمیت موضوع توصیه می‌شود . سازمان ها ، موسسات و بنگاه های اقتصادی با مشاوره کارشناسان به بررسی رفتار های فردی ، گروهی و یا سازمانی خود اقدام نمایند . در این بخش ، برخی از نتایج کلی مطالعات رفتار شناسی را درباره استرس و اضطراب کارکنان و مدیران را پی می‌گیریم .

آدمی برای آن که به طرز به هنجاری به کار و کوشش بپردازد بایستی کمی استرس احساس کند . بر انگیختگی هیجانی ملایم ،آدم ها را در جریان کاری که به عهده دارند هوشیار نگه می دارد . آدمی هنگام روبرو شدن با استرس با آن دسته از الگو های رفتاری روی می آورد که پیش از آن برایش کارآیی نداشته است . به عنوان مثال ، یک آدم محتاط ممکن است محتاط تر هم بشود و سرانجام به کلی کناره بگیرد و یک آدم پرخاشگر ممکن است کنترل خود را از دست بدهد و بی‌مهابا همه چیز را در هم بکوبد .

عموم مردم بیشتر وقت مفید خود را در محیط کار می گذرانند به همین دلیل شرایط محیط کاری تأثیرات به سزایی را در تأمین سلامت روانی افراد را دارد . به اختصار برخی از عوامل که تأثیر زیادی در ایجاد استرس ناشی از کار دارند در ذیل ذکر گردیده است .

1- شرایط کاری :

عواملی چون شرایط نا مطلوب کاری ، تند کاری ، تلاش طاقت فرسای فیزیکی ، ساعات بسیاری را در محیط کار گذراندن و پرکاری مفرط ، موجب اختلال در سلامت روانی می شود .کار خسته کننده و تکراری و محیط نامطلوب فیزیکی و روانی از جمله : سروکار داشتن با افراد تند خو و همکاران پرخاشگر علاوه بر اختلال سلامت روانی موجب کاهش سلامت جسمانی نیز می شود این افراد زودتر و بیشتر از افراد دیگر به بیماری مبتلا می شوند و دیرتر بهبود می یابند .

2-تراکم کاری :

بعضی افراد زمانی که خیلی نزدیک به دیگران کار می کنند احساس ناراحتی می کنند درحالی‌که اگر عده ای در کنار بقیه کار نکنند احساس تنهایی می کنند . در هر حالت تراکم کاری (مثبت یا منفی ) می تواند ایجاد استرس نماید.

3- ابهام نقش :

اگر شخص اطلاع کافی از شغل و کاری که به عهده گرفته نداشته باشد بدین معنی که اهداف کاری وی چنانچه باید و شاید واضح و صریح نباشد و او نتواند با این اهداف و انتظارات خود ، همکاران و مسئولیت های محوله ارتباط درستی برقرار سازد این حالت باعث ایجاد نارضایتی شغلی و استرس و اضطراب در کارمند می شود .

4- تعارض شغلی :

اگر شخص در محیط کار خود با وظایف یا نیازهایی مواجه شود که واقعاً علاقه ای به انجام آنها نداشته و یا اینکه تصویری از انجام آن کارها در ذهن نداشته باشد . متداول‌ترین مورد در این زمینه هنگامی دیده می شود که فرد بین دو گروه مختلف که دو خواست و دو هدف متفاوت دارد واقع شود و به دو سو کشیده شود و یا در شرایطی قرار گیرد که بین خواسته ها و انتظاراتی که از او می رود تعارض وجود داشته باشد .افرادی که به مشاغل اداری و تخصصی اشتغال دارند بیشتر از بقیه در معرض این فشارها قرار داشته و آسیب پذیر ترند .

5- مسئولیت :

موجب استرس است و به نحو چشمگیری به افسردگی ، اضطراب و روان پریشی منجر می شود . هر چه میزان مسئولیت فرد در مقابل دیگران بیشتر شود وی باید دقت و زمان بیشتری را در واکنش و برخورد با سایرین صرف کند و در نتیجه استرس نیز بیشتر خواهد شد .

6- روابط با مافوق :

در شرایطی که کارکنان رئیس خود را فردی با فکر و ملاحظه کار احساس می کنند روابط دوستانه ای ایجاد می شود که بر اساس اعتماد متقابل ، احترام و صمیمیت بوده ، موجب عدم بروز استرس بر کارکنان خواهد شد . کارکنانی که احساس کنند رئیس مراعات آنان را نمی کند و نسبت به منافع آنان بی تفاوت است تحت استرس بوده و بیشتر در معرض اختلال روانی هستند .

7- روابط با زیر دستان :

دعوت به تقسیم کار و مشارکت می تواند در برخی از مدیران ایجاد استرس از جمله احساس تنفر و اضطراب گردد .

8- روابط با همکاران :

نبودن روابط خوب بین همکاران عامل اساسی و محور بی اعتمادی ، عدم صمیمیت و رقابت نا سالم یکی از عوامل مهم

ایجاد استرس است .

9- عدم امنیت شغلی :

در شرایط فعلی دنیا هیچ شغلی دائمی نیست و حفظ شغل و بقای آن بستگی به میزان فعالیت خود فرد دارد ولی عدم آگاهی از این موضوع موجب ترس از کنار گذاشته شدن و بازنشستگی یکی از فشار های روانی است . ترس از تنزل مقام یا کنار گذاشته شدن در افرادی که می دانند به مدارج بالا و بالاترین سطح پیشرفت در کار خود رسیده اند بسیار شدیدتر است . این افراد به پرکاری می پردازند تا همچنان خود را در اوج نگهدارند و در عین حال می کوشند عدم احساس امنیت شغلی را مخفی کنند و بدین ترتیب بیش از پیش در معرض استرس قرار می گیرند .

استرس نوعی نیاز جسمی یا ذهنی است که در ما پاسخ های خاصی را بر می انگیزد . و به ما امکان می دهد تا با خطر مبارزه کنیم یا از آن بگریزیم . مقادیر کم استرس قادر است عملکرد شما را در اوضاع و احوال خاصی مثل ورزش و کار بهبود بخشد . اما استرس بیش از حد می تواند زیان های فراوانی را به فرد و سازمان وارد آورد . که در زندگی امروزی تمام سازمان ها را برای مقابله با این‌گونه استرس تشویق نموده است در ادامه مقاله به توضیح نشانه های استرس شغلی می‌پردازیم که اولین راه مقابله با آن شناخت کامل آن از تمامی جهات می باشد .

عوامل ايجاد کننده استرس در سازمان ها

1-سياست های نسنجيده ،خط مشی های ناعادلانه و تبعيضات ناروا در محيط کار از عواملی هستند که موجب استرس ، فقدان انگيزه ، پايين آمدن روحيه و دلسردی در کارکنان می گردد.

سياست های ناعادلانه می تواند در پرداختی ها ،حقوق و مزايا ، توزيع نا عادلانه کار و ... منظور گردد.

2-ميزان حقوق و عدم تطبيق آن با مخارج و فعاليت ها به ويژه در شرايط فعلی که به نظر می رسد يکی از موارد مهم دغدغه ذهنی کارکنان است . طبق تئوری برابری (equity theory) از جی استسی ادمس (j.stacty adams) نيز کارکنان آنچه به انجام دادن کار خود به دست می آورند و نيز آنچه برای انجام وظايف شغلی ارائه می کنند مقايسه می کنند. اگر به اين نتيجه برسند که داده های آنها به سازمان در مقايسه با ديگران ، بيشتر است گرفتار تنش می شود.برای مثال اگر فردی احساس کند به اندازه کافی به او حقوق و دستمزد پرداخت نمی شود ، از کار خود ناراضی می شود .بنابراين ضرورت دارد مسئولان نظام در جهت سلامت و بهداشت افراد جامعه در اين زمينه اقدامات اساسی به عمل‌آورند.

3-عدم مشارکت کارکنان در سازمان ها نيز يکی از عوامل ايجاد فشار برای کارکنان می باشد. اصولاً مشارکت افراد سازمان ها در تصمیم‌گیری‌ ها مزايای زيادی دارد و ضمن اينکه کارکنان را به کار ترغيب می‌کند باعث می شود افراد سازمان به جهت احساس مهم بودن آرامش خاطر به دست آورند .

4-ارزشيابی های ناعادلانه و يا بدون شناخت کافی از افراد و تبعيض قائل شدن در بين کارکنان هنگام ارزيابی ، اعضای سازمان را گرفتار فشارهای عصبی می نمايد.اگر کارمند و يا کارگری احساس نمايد در محيط کار خود در زمينه های مختلف تبعيض پنهان و آشکار وجود دارد و به تلاش ها و زحمات او بهای لازم داده نمی‌شود و يا ناديده گرفته می‌شود ،موجب ايجاد فشار برای او خواهد شد و هنگامی اين فشار مضاعف می‌گردد که ببيند به کسانی ارج و بهاء داده می‌شود که شايستگی لازم را در محيط کار ندارند.بنابراين با ارزشيابی های عادلانه و توجه به فعاليت های اعضای سازمان می‌توان از بروز اين فشارها جلوگيری نمود.

5-کنترل های بی مورد و آزار دهنده در محيط کار و سازمان ناشی از بی‌اعتمادی به کارکنان می‌باشد . تحقيقات نشان می دهد که اين شيوه بدبينی و رياکاری را در سازمان افزايش می دهد.از طرفی موجب نگرانی و اضطراب و نتيجه آن کاهش کارايی فرد را به همراه خواهد داشت . بايد در سازمان ها فضايی به وجود آيد که در آن اطمينان و اعتقاد مبنای روابط متقابل بين کارکنان باشد. زيرا در محيطی سرشار از اعتماد ، اعضای سازمان با آرامش بيشتر در جهت نيل به اهداف سازمانی تلاش خواهند نمود. بنابراين بايد با انتخاب شيوه های خود کنترلی و يا کنترل های غيرمستقيم و نامحسوس به جای کنترل های مستقيم ، شديد ، مستمر و آزار دهنده می توان از بروز فشارهای عصبی شديد جلوگيری نمود.